Kennisbasis taal voor de Nederlandse onderwijzersopleidingen

Inleiding

Wie in Vlaanderen in de lagere school wil lesgeven volgt de opleiding professionele bachelor lager onderwijs. In Nederland is dat de pabo: de pedagogische academie voor het basisonderwijs. Door toedoen van de Nederlandse staatssecretaris van onderwijs zijn er voor die lerarenopleidingen kennisbases ontwikkeld en online gepubliceerd voor de vakken taal en rekenen-wiskunde (juli 2009).

Een kennisbasis omvat in principe alle vakmatige en vakdidactische kennis die een onderwijzer dient te verwerven. Ze vormt een soort van uitvoerige uiteenzetting van inhoudelijke eindtermen voor een bepaald vakgebied. Met de ontwikkeling van deze kennisbases wordt tegemoet gekomen aan de vele klachten over de te zwakke kennis van taal en rekenen bij nieuwe onderwijzers.

Doelgroep van de kennisbasis

De kennisbasis is in de eerste plaats geschreven voor de opleiders Nederlands in de pabo. Ze kan als naslagwerk worden gebruikt, als bron voor gemeenschappelijke toetsing of voor het opstellen van deelcurricula binnen elke afzonderlijke pabo.

Voor de studenten is de kennisbasis een nuttig referentiewerk bij hun vakinhoudelijke en vakdidactische ontwikkeling. Daarnaast is de kennisbasis ook interessant voor het basisonderwijs zelf, voor de politiek en de samenleving in het algemeen.

Inhoud en opbouw

Er is een opdeling gemaakt in negen domeinen: mondelinge taalvaardigheid, woordenschat, beginnende geletterdheid, voortgezet technisch lezen, begrijpend lezen, stellen, jeugdliteratuur, taalbeschouwing en spelling. Als basis werden de kerndoelen genomen, aangevuld met indelingen uit de handboeken en uit de praktijk in het basisonderwijs en de pabo.

Voor elk domein zijn kenniselementen verzameld en geselecteerd. De ordening van de kenniselementen is voor elk domein dezelfde:

1.       Wat: leerinhoud

·         Leerling als taalgebruiker

·         Taalkenmerken

2.       Hoe: domeindidactiek

·         Leerkrachtvaardigheden

·         Onderwijsmiddelen

·         Evaluatie en toetsing

·         Leerstofordening

3.       Wat/waarom: fundament

·         Wetenschappelijke achtergrond

·         Maatschappelijke achtergrond

4.       Hoe/waarom: taaldidactiek en taalbeleid

·         Opvattingen over taalonderwijs

·         Taalonderwijs in taalheterogene groepen

·         Samenhang tussen domeinen

·         Samenhang met andere vakken

De kennisbasis voor de Nederlandse taal en die voor rekenen-wiskunde kunnen worden gedownload van www.kennisbasispabo.nl en er is ook een toelichtend artikel van de ontwikkelcommissievoorzitter Bart van der Leeuw.