Edushock: Leren versie 2.0

Leerkrachten die sociale media volgen konden niet naast de lancering van Edushock kijken. Op Twitter, Facebook, LinkedIn en op hun blog werd er druk gecommuniceerd over dit boek dat het onderwijs moet choqueren met nieuwe visies en innovatieve ideeën. Het was dan ook met veel enthousiasme dat ik mijn tanden zette in het boek dat wil aanzetten tot meer creativiteit en innovatie in het onderwijs. 

Het boek vertrekt van twintig fictieve tweets (korte berichtjes van maximum 140 karakters op het sociale netwerk twitter) uit de toekomst. Bij elke tweet hoort een toekomstverhaal, de visie van de schrijvers en hierbij horende tips voor de leerkracht, schoolbeleid en leerlingen. Laat ik dan ook maar een soortgelijk format gebruiken voor de bespreking van het boek: Edushock in 3 tweets:    

EDUSHOCK, ongelooflijke inspiratiebron voor leerkrachten, een prachtbundeling van nieuwe tendensen in onderwijsland,gevangen in een boek.

Lezen in Edushock, da’s zoals drinken van een zwembad: het blijft maar komen! Het boek is eigenlijk een bundeling van tientallen boeken over innoverend leren en onderwijzen. De auteurs kneden die kennis in het format van het boek: “Hoe denken we dat de toekomst er uit zal zien en hoe kunnen we ons onderwijs daar op voorbereiden?” Tijdens het lezen krijg je al die bronnen en boeken aangereikt waardoor je eindigt met een enorme leeslijst eens je Edushock uit hebt. Maar al die verwijzingen zorgen er ook voor dat de beperkingen van het medium “boek” pijnlijk duidelijk worden. Verwijzingen naar online filmpjes, interessante websites, … moet je noodgedwongen noteren op een kladje om ze later op te zoeken. Edushock is zo’n boek dat je zou moeten lezen als ePub. Maar het is voor zover ik weet nog niet digitaal beschikbaar. Misschien is een ePub het medium van de onder-wijziger (want zo benoemen de auteurs onderwijsmensen die al bezig zijn om het onderwijs te veranderen) maar niet van de mensen die de auteurs willen choqueren met dit boek. 

  EDUSHOCK flitst voorbij: science fiction wordt realiteit. De toekomst is vandaag en daar zijn we maar beter klaar voor.

De opbouw van de hoofdstukken in Edushock maakt dat het boek leest als een trein: het flitst voorbij. Door de variatie in tekstvormen verveelt het boek voor geen moment. In elk hoofdstuk lees je een fictief toekomstverhaal, een begeleidende uitleg, een vergelijkende tabel, een korte opsomming van tips en een conclusie. Voor mij had het verhaaltje waarmee elk hoofdstuk start niet gehoeven. Uit Made to Stick hebben de auteurs onthouden dat goede verhalen blijven plakken. Maar deze kunstmatige fantasietjes over onderwijs in de toekomst hadden dat effect niet bij mij. De onzekerheid over hoe de toekomst er uit zal zien, maakt dat het echt een naïef verhaaltje blijft. Het boek Maak van je held een merk is ook zo’n boek dat opgehangen is aan een aantal vertellingen. Maar omdat die authentiek zijn, blijven die wél staan als kapstok voor de inhoud.

De auteurs dansen sowieso op een slappe koord wanneer ze het hebben over de toekomst. Voorspellen hoe de wereld er binnen tien jaar zal uitzien en hoe we onze leerlingen daar dan op voorbereiden is bijna onmogelijk. Gelukkig lees je in Edushock heel wat tips die technologie-onafhankelijk zijn. We hoeven niet te wachten tot morgen om te “onderwijzigen”. Want innovatief onderwijs heeft niks te maken met een iPad voor elke leerling of surfen aan lichtsnelheid maar des te meer met een “state of mind”.   

  Heeft het onderwijs nood aan een (edu)shock of zitten we al op de golf naar ‘het nieuwe normaal’?

Het woord “shock” in Edushock heeft me al van in het begin geërgerd. Marketingewijs werkt dat natuurlijk wel, maar leerkrachten choqueren is zowat het laatste dat je wil als je verandering wil. Stel je je op als de zoveelste onderwijsvernieuwer die “het licht heeft gezien”, dan sluiten veel leerkrachten zich al af. Zij herinneren zich die vorige onderwijsvernieuwing, en zien dat die ideeën ondertussen weer zijn teruggedraaid. Ze zien ook de dagelijkse realiteit in de klas en welke belemmeringen daaruit volgen.

Zelf heb ik uit Digitaal is het nieuwe normaal van Peter Hinssen onthouden dat we op de golf zitten naar het digitale tijdperk. We zijn er nog niet, maar de contouren worden zichtbaar. Ik herken bij mezelf en bij mijn collega’s dat we niet bruusk overgestapt zijn in het digitale tijdperk maar er geleidelijk in glijden. De meeste onderwijsmensen die ik ontmoet surfen op hun eigen tempo mee op die golf en hebben absoluut geen shock nodig. En voor zij die nog steeds aan de kant blijven staan, is de botsing met de tsunami onvermijdbaar. 

Hopelijk kunnen de Vlaamse leerkrachten voorbij de shock in de titel kijken, want het boek bevat tal van tips die echt doenbaar zijn. Tips die je zonder zware investeringen of het omver gooien van je hele jaarplan kan implementeren in je klaspraktijk. Door hun tips voor onderwijs op te delen in “voor de leerkracht” en “voor het schoolbeleid” maken de auteurs duidelijk dat je sommige veranderingen niet op je eentje kan. Door de moeilijkheidsgraad van de tips aan te geven ze de leerkrachten ook tijd en ruimte om geleidelijk aan te groeien.

Na de reacties op het boek zijn de auteurs op zoek naar een netwerk van onderwijzigers die mee willen werken aan het wijzigen van het onderwijs. Daarbij hoop ik dat men vooral op zoek gaat naar leerkrachten die met twee voeten in de klas staan en de ideeën uitgetest hebben. Want niks werkt zo aanstekelijk als praktijkvoorbeelden. Ik kan de auteurs enkel aanraden om eens te kijken op het lerarenportaal KlasCement (dat trouwens vermeld wordt in het boek) en om een bezoekje te brengen aan de ICT-praktijkdag. Want daar vind je de mensen die het elke dag weer waarmaken. En als ik dan toch tips aan het geven ben: als een conferentie op de planning staat, organiseer dan een teachmeet zodat je de onderwijzigers zélf aan het woord krijgt.

  Conclusie: EDUSHOCK is de opstart-cd voor de installatie van onderwijs 2.0 

Edushock is een echte geestverruimer, het is een werk dat je blik op leren opentrekt. De eindeloze reeks verwijzingen naar boeken en online bronnen geeft een antwoord op je verlangen naar meer en dieper uitgewerkte tips rond het onderwerp. Een perfect startpunt voor leerkrachten die hun klaspraktijk willen upgraden naar onderwijs 2.0.  

  EDUSHOCK is uitgegeven door LannooCampus en kan je bestellen in hun online shop voor € 19,99 . Bekijk de edushock-website voor meer informatie over het boek en de auteurs.