Nascholingstraject Ge zijt zelf competent: Academie Vilvoorde

Dit is een van de trajecten, uitgetekend binnen het nascholingstraject Ge zijt zelf competent. Algemene info over dit traject.

• Supervisie

Het schoolteam van de academie van Vilvoorde bestond uit één ad-interim directeur en vijf leerkrachten van verschillende disciplines (muziek, zang en dans). Tijdens de supervisie werd er gekeken of en hoe er reeds gewerkt werd rond interdisciplinair werken in de academie. Leerkrachten moesten reflecteren over ‘good practices’ mbt interdisciplinair werken in de eigen klaspraktijk en bij samenwerkingen. Er werd ook gepolst naar hun interdisciplinaire droomproject (los van financiële of andere drempels). Deze creatieve opdrachten werden aangevuld met non-formele gesprekken over interdisciplinair werken waardoor een bepaalde visie werd ontwikkeld. Belangrijke punten van deze visie: samenhang (holistische aanpak) tegenover het ‘vakjesdenken’, verantwoordelijkheid van leerproces wordt gedragen door leerling en leerkracht, oog voor eigenheid/multiculturele (zeer aanwezig in academie van Vilvoorde) en eventueel een rode draad of thema. Ook het sociale aspect was van groot belang bij interdisciplinair werken nl. samenwerking, crossover van verschillende disciplines, uitwisseling, interactie, inspireren,... maar telkens wel vanuit de eigen expertise met oog voor openheid en alertheid. Voorwaarden om interdisciplinair te werken zijn vertrouwen en veiligheid. De leuze van dit traject was: ‘projecten moeten niet altijd groot zijn, kleine dingen kunnen wonderen verrichten.’ Tijdens de supervisie werd de rol van Mooss ook duidelijk afgebakend. Mooss zou in dit traject niet lesgeven, maar wel inspiratie en tips geven qua inhoud en methodiek, alle ervaringen bundelen en ‘sharen’ met deelnemende leerkrachten, eventueel lessen observeren en samen evalueren (telkens in bespreking met de betrokken leerkracht(en)).

Zo ontstonden twee trajecten in de academie van Vilvoorde. Enerzijds was er een samenwerkingstraject waarbij de leerkrachten dans en samenzang gezamenlijk toe werkten naar het traditionele concert op het einde van het jaar. Anderzijds waren er twee leerkrachten die in hun eigen klaspraktijk interdisciplinair aan de slag gingen.

• Samenwerking samenzang-dans

Op het traditionele jaarlijkse samenzang concert zingen verschillende leeftijdsgroepen diverse liedjes. Voor dit project wilde men dit concert opluisteren door zang te combineren met dans en gingen de leerkrachten hiervoor samen aan de slag. Hun methode bestond uit verschillende stappen verspreid in de tijd. Allereerst is de leerkracht dans samengekomen met alle leerkrachten samenzang om de organisatie en de keuze van de liedjes te bekijken. Na een doordachte keuze werd een sessie ingericht waarbij de dansleerkracht de dansen aanleerde aan de samenzangleerkrachten. Dat was geen sinecure, veel zweet en geknetter in de hersenen. Hierna brachten ze alle kinderen samen om de dansen aan te leren; de zang werd immers tijdens de les geoefend. De dansleerkracht leerde de dansen aan de samenzangleerlingen en -leerkrachten. De leerlingen konden hier vrijwillig aan deelnemen aangezien men in de academie voor het concert werkt met alle samenzang leerlingen en het onmogelijk was om hen allemaal op één moment samen te krijgen tijdens de lesuren. Na deze sessie konden de samenzang leerkrachten op zelfstandige basis verder oefenen aan de combinatie zang en dans. Het concert in mei werd zeer enthousiast onthaald door zowel directie als publiek. Velen vonden een combinatie van dans en zang een ware verademing en grote meerwaarde.

• Interdisciplinair werken in de eigen klaspraktijk: muziek en beeld

Twee leerkrachten muziek gingen in hun eigen klaspraktijk aan de slag rond de disciplines muziek en beeld (en woord). Eén leerkracht werkte rond het thema ‘grootmoeder’ en gaf de leerlingen piano de gezamenlijke opdracht om aan de hand van foto’s en knipsels een collage te maken rond hun grootmoeder. Ze schreven ook een verhaal over hun grootmoeder en verrichten een klein wetenschappelijk onderzoek (bv. zes op tien oma’s lezen wel eens een boek). De pianoleerkracht zette eerst de groep aan het werk en gaf dan ‘privé pianoles’ aan elk kind. De leerlingen wisselden dus tijdens de pianoles het piano spelen met werken aan de beeldende kunst.

De gitaarleerkracht werkte rond het thema ‘water’. Zij koos zorgvuldige muziekstukken uit gelinkt aan het thema en liet de kinderen deze spelen. Daarbij stelde ze hen een aantal vragen mbt kwaliteit en liet ze hen tekeningen maken en verhalen, poëzie schrijven.

Gezamenlijk werkten beide leerkrachten toe naar een piano- en gitaarconcert waar de leerlingen hun kunstwerken werden tentoongesteld. Muziekstukken werden afgewisseld met stukjes tekst en ritmiek.

• Evaluatie van het project

Overwegend werd zeer positief teruggekeken op dit project. De belangrijkste positieve effecten lagen voor de leerkrachten voornamelijk op vlak van persoonlijkheidsontwikkeling, niet op techniek. Alhoewel hierover onenigheid bestond. Volgens sommige leerkrachten waren er wel degelijk positieve effecten op vlak van techniek, maar niet op datgene wat in het lessenplan was voorgeschreven. Andere belangrijke positieve effecten: collegialiteit, ontdekken van verschillende talenten, experimentele, creatieve methodiek (tegenover traditionele ‘doorgeef’techniek), motivatie verhoogt… Ook hier (zoals in de andere academies) was tijd een knelpunt met een grote uithaal naar de structuur die nog niet is aangepast om interdisciplinair te werken. Binnen dit tijdsaspect moeten ook bepaalde resultaten behaald worden. De vraag die men stelde is of dit effectief mogelijk is indien men met verschillende disciplines werkt. Van groot belang bij interdisciplinair werken is om niet te vergeten wat de focus is. Hoever kan je gaan met de (combinatie van) verschillende disciplines? Een toekomstverhaal mbt interdisciplinair werken is voor dit team zeker mogelijk mits volgende voorwaarden: gedragenheid door hele schoolteam en directie, kwaliteitsbewaking, balans structuur-vrijheid. Aanbevelingen werden ook gegeven naar de lerarenopleidingen toe om (meer) focus te leggen op interdisciplinaire methodieken en vertaling naar de praktijk hiervan.