Het verkeer in het landschap
Openbaar vervoer en snel spoorwegverkeer
HET SPOORWEGVERKEER
Spoorlijnen liggen: gelijkgronds, ondergronds, op een berm, in een sleuf. De lijnen zijn elektrisch of niet (diesel). Er zijn bewaakte en niet bewaakte overwegen. In een stationbuurt zijn er veel winkels, horecazaken, fietsenstallingen en parkings. Er zijn kopstations = eindstations of beginstations en doorgangsstations. In steden uit de middeleeuwen zoals Hasselt werd het station gebouwd in de 19de eeuw. Het ligt dan ook net buiten het stadscentrum met een goede straatverbinding naar het centrum. In grote steden zoals Brussel loopt een deel van de sporen en sommige stations ondergronds, zodat men het stadscentrum goed kan bereiken. Het spoorwegverkeer stagneert. Het vervoer van reizigers en goederen is bv. in de periode 1989-1996 met 15% gedaald en dit ten voordele van de auto en vrachtwagen. Vanaf het jaar 2000 is er weer een sterke stijging. Men kan het openbaar vervoer (bus) verbeteren door meer haltes en de frequentie te verhogen. Door het invoeren van een hele reeks gunstige abonnementen en van het park en ride systeem trekt men weer meer reizigers aan. n 2022 vervoerde de NMBS 227 miljoen reizigers, een toename met 32% tegenover 2021, maar nog steeds minder dan in 2019 (voor de COVID-19-pandemie), toen 253 miljoen reizigers opstapten. Van deze 227 miljoen waren er 82 miljoen met een woon/werk abonnement en 61 miljoen met een schoolabonnement, 73 miljoen waren occasionele reizigers.
Test-Aankoop
De treinreizigers zijn niet te spreken over de stiptheid van de NMBS. 35 Procent van de treinen rijdt met vertraging, concludeert de verbruikersorganisatie. Ook de prijs is een belangrijk knelpunt. Treinreizigers hebben het niet onder de markt. De enquête kwam er 4 jaar na de laatste grootscheepse peiling onder treinreizigers. De Belgische spoorwegen struikelen nog steeds over dezelfde knelpunten, waarbij stiptheid en de beschikbare informatie bij vertragingen de grootste frustratie van de reiziger zijn. Respectievelijk 39 en 45 procent van de ondervraagden zijn hierover zeer ontevreden. Een ander knelpunt is het aantal zitplaatsen in de treinen: 14 procent heeft wel eens problemen om een zitje te bemachtigen, 6 procent vindt zelden of nooit een zitplaats. Uit de enquête blijkt nog dat vooral pendelaars ontevreden zijn. Hoe vaker men spoort, hoe minder tevreden men doorgaans is. Het zit wat verscholen tussen de cijfers, maar treinreizigers vinden de trein ook veel te duur. Een kwart van alle ondervraagde reizigers is zeer ontevreden over de prijs. Wanneer echter alleen wordt rekening gehouden met de reizigers die hun woon-werkverkeer niet terugbetaald krijgen, want wie zijn kaartje terugbetaald krijgt, ligt allicht niet meteen wakker van de prijs, blijkt dat 43 procent zeer ontevreden is over de prijs.
Infrabel
In september 2013 reed nog 85,3% van de treinen op tijd of met een vertraging van minder dan zes minuten. In oktober 2012 was dat 83,1%. Als er rekening wordt gehouden met het aantal reizigers - waarbij een trein met veel reizigers zwaarder doorweegt in de cijfers - dan zakt de stiptheid voor oktober zelfs naar 77,5%. In oktober 2012 was dat 80,1%. In decemberi 2023 was dat 87,42%. Zie ook stiptheidscijfers 2023. Klik hier.
Oorzaak
De oorzaak van de vertragingen lag in 41,6 procent van de gevallen bij spoorwegmaatschappij NMBS, terwijl 22,6 procent van de vertragingen te wijten was aan Infrabel. Bijna een derde wordt toegeschreven aan "derden" (bijvoorbeeld mensen langs de sporen).
De stiptheid van het treinverkeer wordt gemeten aan de hand van vaste meetpunten langs de sporen. Alle treinen worden gemeten bij aankomst in hun eindstation en, indien de trein via de Brusselse Noord-Zuidverbinding rijdt, in de stations Brussel-Zuid of Brussel-Noord.
Over heel 2021 nam de stiptheid van de binnenlandse reizigerstreinen licht af in vergelijking met 2020. Gemiddeld reed 92,6 procent van de treinen in 2021 op tijd, of met een vertraging van maximaal zes minuten. Een jaar eerder was dat nog 93,6 procent.
Infrabel geeft aan dat een vergelijking met 2020 deels mank gaat. “Door de coronasituatie was 2020 een heel atypisch jaar. Er was een aangepaste dienstregeling met heel wat minder treinen”, becommentarieert Infrabel-woordvoerder Frédéric Petit de jaarcijfers. In vergelijking met 2019 is de stiptheid er wel op vooruit gegaan, toen reed 90,4 procent van de treinen op tijd.
Zo’n kwart van de vertragingen in 2021 zijn toe te schrijven aan Infrabel, terwijl bij 31 procent de verantwoordelijkheid ligt bij NMBS. Andere spoorwegoperatoren zijn maar verantwoordelijke voor 3,3 procent van de treinvertraging.
Zie ook
Infrabel. Klik hier.
NMBS. Jaarverslagen en –rekeningen 2022. Klik hier.
Openbaar vervoer over de weg (2011-2021). (De Lijn miljoen reizigersritten)
JAAR TOTAAL 2011 549 2015 529 2019 338 2020 174 2021 172
TEVREDENHEIDSSCORE BUSGEBRUIK BIJ DE "LIJN" (jaar 2022)
Reizigers van De Lijn waren in 2022, net zoals in vorige jaren, het meest tevreden over de chauffeurs. Zij kregen de beste punten. Stiptheid leidde net zoals de jaren voordien tot de grootste ontevredenheid. Dat blijkt uit de tevredenheidsmeting van Ipsos in opdracht van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. De algemene tevredenheid ligt op 62,3%. Dat is een lichte daling ten opzichte van het resultaat van het vorige jaar (65,4%). De Lijn heeft zichzelf de ambitie gesteld om de tevredenheid boven de 70% te tillen.
Stiptheid is bezorgdheid nummer 1 van de reizigers
Stiptheid blijft voor de reiziger het grootste aandachtspunt en is veruit de belangrijkste oorzaak van ontevredenheid. De tevredenheid over die stiptheid daalde in 2022 ten opzichte van 2021: vorig jaar was nog 50% van de reizigers tevreden, in 2022 zakte dit tot 45%.
Die stiptheid is enerzijds gelinkt aan het verkeer. Tussen oktober 2021 en oktober 2022 was er in Vlaanderen gemiddeld één uur lang 683 kilometer file per werkdag. Ter vergelijking: in maart 2021 bedroeg het jaargemiddelde amper 316 kilometeruur per dag, door corona.
Inmiddels is er terug veel congestie merkbaar in de regio’s Antwerpen en Brussel. De Lijn merkt dat ook aan haar eigen stiptheidscijfers: in de vervoerregio’s Vlaamse Rand, Mechelen en Leuven is de stiptheid te laag (minder dan 70% van de bussen rijdt op tijd). Vervoerregio Antwerpen doet nauwelijks beter (71% op tijd).
Anderzijds spelen ook de niet-gereden ritten een grote rol in de tevredenheid over stiptheid. De Lijn had vorig jaar 2,74% niet-gereden ritten, voornamelijk te wijten aan personeelstekort en stakingen. Ook die niet-gereden ritten verschilden per vervoerregio en concentreerden zich vooral in vervoerregio’s Antwerpen, Leuven, en de Vlaamse Rand. Deze (grote) regio’s die het hardst lijden onder de verkeersdrukte en congestie, en ook het meeste niet-gereden ritten hebben, scoren - niet onverwacht - ook (veel) lager op tevredenheid dan de andere regio’s.
Bovendien ziet men dat de ontevredenheid vooral steeg bij de jongere doelgroepen, de 12 tot 17-jarigen en de 25 tot 39-jarigen, en ook meer tot uiting kwam bij de reizigers die op zeer regelmatige basis het openbaar vervoer gebruiken. Zij gebruiken het openbaar vervoer ook meer voor woon-school en woon-werkverplaatsingen. Wanneer bus of tram niet rijden zoals gepland, omwille van verkeerscongestie of een afwezige chauffeur, begrijpt men de ontevredenheid hierover.
Reisinformatie
De tweede belangrijkste factor voor de klant is de reisinformatie. De tevredenheid hierover blijft stabiel ten opzichte van 2021, toen er een mooie stijging was. 6 op de 10 reizigers geven een 7 of meer voor de reisinfo. De smartphone app van De Lijn blijkt het belangrijkste kanaal en krijgt ook een mooie score (7 op 10).
De reizigers zijn het meest ontevreden over de reisinfo in situaties waar de dienstverlening niet loopt zoals gepland, vb. bij vertragingen of bij omleidingen, gepland of ongepland. De Lijn werkt al geruime tijd aan het verbeteren van haar realtime info bij vertragingen, en blijft hier extra op inzetten. Vorig jaar startte De Lijn een project op om ook de informatie bij geplande omleidingen te optimaliseren. De oplevering van correcte realtime info bij omleidingen werd in 2023 verwacht.
Prijs
Het belang van de factor prijs is gestegen in 2022. De tevredenheid erover nam af. Het lijkt er op dat de reizigers van De Lijn prijsgevoeliger zijn geworden het afgelopen jaar. De oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende energiecrisis spelen hier allicht ook een belangrijke rol. Temeer omdat De Lijn in 2022 haar tarieven slechts beperkt aanpaste aan de inflatie. De Omnipas (abonnement 25-64 jaar), de M-card 10, het M-ticket en het groepsticket werden in lijn met de index aangepast. De andere vervoersbewijzen bleven op hetzelfde prijsniveau.
Zie ook DE LIJN (vervoermaatschappij) met o.a alle types vervoerbewijzen. Klik hier.
BESTRIJDING VAN HET ONVEILIGHEIDSGEVOEL
’s Avonds na 19 uur voelt bijna een derde van de Brusselse reizigers zich onveilig, tegen 20 % voor de TEC en 12 % voor De Lijn. In het algemeen blijkt overigens dat het onveiligheidsgevoel groter is aan de haltes en in de stations dan in de rijtuigen zelf. Bij De Lijn is het verschil het grootst aan de tramhaltes waar het onveiligheidsgevoel van 4 % overdag toeneemt tot 25 % ’s avonds. Ook ’s avonds zijn de metrostations in de ogen van de reizigers de minst veilige plek van het volledige vervoernet. 41 % voelt er zich dan onveilig. 38 % voelt zich ’s avonds ook onveilig in de metrostellen.
- Extra uitleg over De Lijn! Klik hier en Klik hier.
- Extra uitleg over de TEC! Klik hier en Klik hier.
- Extra uitleg over de MIVB! Klik hier en Klik hier.
EUROPEES HOGESNELHEIDSNETWERK
Spoorlijnen in Nederland
Extra uitleg over de Nederlandse spoorlijnen. Klik hier.
Spoorlijnen in België
Extra uitleg over de Belgische spoorlijnen. Klik hier.
Bestudeer eerst bovenstaande cursus.
IN ONDERSTAANDE GEGEVENS STAAN ER VAAK HYPERLINKS. KLIK ER OP EN LEES OOK DIE TEKSTEN.
ER WORDEN DAAR VRAGEN OVER GESTELD.
Antwoorden te halen uit bovenstaande gegevens. Selecteer het antwoord dat je het meest juist lijkt en/of vul in.
MEN KAN DE OEFENING OOK OPNIEUW MAKEN, DOOR MET DE RECHTERMUISTOETS OP HET SCHERM TE KLIKKEN EN DAN, INDIEN HET WOORD ER STAAT, IN HET GEOPENDE VENSTER TE KLIKKEN OP "VERNIEUWEN"
Test-Aankoop
De treinreizigers zijn niet te spreken over de stiptheid van de NMBS. 35 Procent van de treinen rijdt met vertraging, concludeert de verbruikersorganisatie. Ook de prijs is een belangrijk knelpunt. Treinreizigers hebben het niet onder de markt. De enquête kwam er 4 jaar na de laatste grootscheepse peiling onder treinreizigers. De Belgische spoorwegen struikelen nog steeds over dezelfde knelpunten, waarbij stiptheid en de beschikbare informatie bij vertragingen de grootste frustratie van de reiziger zijn. Respectievelijk 39 en 45 procent van de ondervraagden zijn hierover zeer ontevreden. Een ander knelpunt is het aantal zitplaatsen in de treinen: 14 procent heeft wel eens problemen om een zitje te bemachtigen, 6 procent vindt zelden of nooit een zitplaats. Uit de enquête blijkt nog dat vooral pendelaars ontevreden zijn. Hoe vaker men spoort, hoe minder tevreden men doorgaans is. Het zit wat verscholen tussen de cijfers, maar treinreizigers vinden de trein ook veel te duur. Een kwart van alle ondervraagde reizigers is zeer ontevreden over de prijs. Wanneer echter alleen wordt rekening gehouden met de reizigers die hun woon-werkverkeer niet terugbetaald krijgen, want wie zijn kaartje terugbetaald krijgt, ligt allicht niet meteen wakker van de prijs, blijkt dat 43 procent zeer ontevreden is over de prijs.
Infrabel
In september 2013 reed nog 85,3% van de treinen op tijd of met een vertraging van minder dan zes minuten. In oktober 2012 was dat 83,1%. Als er rekening wordt gehouden met het aantal reizigers - waarbij een trein met veel reizigers zwaarder doorweegt in de cijfers - dan zakt de stiptheid voor oktober zelfs naar 77,5%. In oktober 2012 was dat 80,1%. In decemberi 2023 was dat 87,42%. Zie ook stiptheidscijfers 2023. Klik hier.
Oorzaak
De oorzaak van de vertragingen lag in 41,6 procent van de gevallen bij spoorwegmaatschappij NMBS, terwijl 22,6 procent van de vertragingen te wijten was aan Infrabel. Bijna een derde wordt toegeschreven aan "derden" (bijvoorbeeld mensen langs de sporen).
De stiptheid van het treinverkeer wordt gemeten aan de hand van vaste meetpunten langs de sporen. Alle treinen worden gemeten bij aankomst in hun eindstation en, indien de trein via de Brusselse Noord-Zuidverbinding rijdt, in de stations Brussel-Zuid of Brussel-Noord.
Over heel 2021 nam de stiptheid van de binnenlandse reizigerstreinen licht af in vergelijking met 2020. Gemiddeld reed 92,6 procent van de treinen in 2021 op tijd, of met een vertraging van maximaal zes minuten. Een jaar eerder was dat nog 93,6 procent.
Infrabel geeft aan dat een vergelijking met 2020 deels mank gaat. “Door de coronasituatie was 2020 een heel atypisch jaar. Er was een aangepaste dienstregeling met heel wat minder treinen”, becommentarieert Infrabel-woordvoerder Frédéric Petit de jaarcijfers. In vergelijking met 2019 is de stiptheid er wel op vooruit gegaan, toen reed 90,4 procent van de treinen op tijd.
Zo’n kwart van de vertragingen in 2021 zijn toe te schrijven aan Infrabel, terwijl bij 31 procent de verantwoordelijkheid ligt bij NMBS. Andere spoorwegoperatoren zijn maar verantwoordelijke voor 3,3 procent van de treinvertraging.
Zie ook
Infrabel. Klik hier.
NMBS. Jaarverslagen en –rekeningen 2022. Klik hier.
Openbaar vervoer over de weg (2011-2021). (De Lijn miljoen reizigersritten)
| JAAR | TOTAAL |
| 2011 | 549 |
| 2015 | 529 |
| 2019 | 338 |
| 2020 | 174 |
| 2021 | 172 |
TEVREDENHEIDSSCORE BUSGEBRUIK BIJ DE "LIJN" (jaar 2022)
Reizigers van De Lijn waren in 2022, net zoals in vorige jaren, het meest tevreden over de chauffeurs. Zij kregen de beste punten. Stiptheid leidde net zoals de jaren voordien tot de grootste ontevredenheid. Dat blijkt uit de tevredenheidsmeting van Ipsos in opdracht van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. De algemene tevredenheid ligt op 62,3%. Dat is een lichte daling ten opzichte van het resultaat van het vorige jaar (65,4%). De Lijn heeft zichzelf de ambitie gesteld om de tevredenheid boven de 70% te tillen.
Stiptheid is bezorgdheid nummer 1 van de reizigers
Stiptheid blijft voor de reiziger het grootste aandachtspunt en is veruit de belangrijkste oorzaak van ontevredenheid. De tevredenheid over die stiptheid daalde in 2022 ten opzichte van 2021: vorig jaar was nog 50% van de reizigers tevreden, in 2022 zakte dit tot 45%.
Die stiptheid is enerzijds gelinkt aan het verkeer. Tussen oktober 2021 en oktober 2022 was er in Vlaanderen gemiddeld één uur lang 683 kilometer file per werkdag. Ter vergelijking: in maart 2021 bedroeg het jaargemiddelde amper 316 kilometeruur per dag, door corona.
Inmiddels is er terug veel congestie merkbaar in de regio’s Antwerpen en Brussel. De Lijn merkt dat ook aan haar eigen stiptheidscijfers: in de vervoerregio’s Vlaamse Rand, Mechelen en Leuven is de stiptheid te laag (minder dan 70% van de bussen rijdt op tijd). Vervoerregio Antwerpen doet nauwelijks beter (71% op tijd).
Anderzijds spelen ook de niet-gereden ritten een grote rol in de tevredenheid over stiptheid. De Lijn had vorig jaar 2,74% niet-gereden ritten, voornamelijk te wijten aan personeelstekort en stakingen. Ook die niet-gereden ritten verschilden per vervoerregio en concentreerden zich vooral in vervoerregio’s Antwerpen, Leuven, en de Vlaamse Rand. Deze (grote) regio’s die het hardst lijden onder de verkeersdrukte en congestie, en ook het meeste niet-gereden ritten hebben, scoren - niet onverwacht - ook (veel) lager op tevredenheid dan de andere regio’s.
Bovendien ziet men dat de ontevredenheid vooral steeg bij de jongere doelgroepen, de 12 tot 17-jarigen en de 25 tot 39-jarigen, en ook meer tot uiting kwam bij de reizigers die op zeer regelmatige basis het openbaar vervoer gebruiken. Zij gebruiken het openbaar vervoer ook meer voor woon-school en woon-werkverplaatsingen. Wanneer bus of tram niet rijden zoals gepland, omwille van verkeerscongestie of een afwezige chauffeur, begrijpt men de ontevredenheid hierover.
Reisinformatie
De tweede belangrijkste factor voor de klant is de reisinformatie. De tevredenheid hierover blijft stabiel ten opzichte van 2021, toen er een mooie stijging was. 6 op de 10 reizigers geven een 7 of meer voor de reisinfo. De smartphone app van De Lijn blijkt het belangrijkste kanaal en krijgt ook een mooie score (7 op 10).
De reizigers zijn het meest ontevreden over de reisinfo in situaties waar de dienstverlening niet loopt zoals gepland, vb. bij vertragingen of bij omleidingen, gepland of ongepland. De Lijn werkt al geruime tijd aan het verbeteren van haar realtime info bij vertragingen, en blijft hier extra op inzetten. Vorig jaar startte De Lijn een project op om ook de informatie bij geplande omleidingen te optimaliseren. De oplevering van correcte realtime info bij omleidingen werd in 2023 verwacht.
Prijs
Het belang van de factor prijs is gestegen in 2022. De tevredenheid erover nam af. Het lijkt er op dat de reizigers van De Lijn prijsgevoeliger zijn geworden het afgelopen jaar. De oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende energiecrisis spelen hier allicht ook een belangrijke rol. Temeer omdat De Lijn in 2022 haar tarieven slechts beperkt aanpaste aan de inflatie. De Omnipas (abonnement 25-64 jaar), de M-card 10, het M-ticket en het groepsticket werden in lijn met de index aangepast. De andere vervoersbewijzen bleven op hetzelfde prijsniveau.
Zie ook DE LIJN (vervoermaatschappij) met o.a alle types vervoerbewijzen. Klik hier.
BESTRIJDING VAN HET ONVEILIGHEIDSGEVOEL
’s Avonds na 19 uur voelt bijna een derde van de Brusselse reizigers zich onveilig, tegen 20 % voor de TEC en 12 % voor De Lijn. In het algemeen blijkt overigens dat het onveiligheidsgevoel groter is aan de haltes en in de stations dan in de rijtuigen zelf. Bij De Lijn is het verschil het grootst aan de tramhaltes waar het onveiligheidsgevoel van 4 % overdag toeneemt tot 25 % ’s avonds. Ook ’s avonds zijn de metrostations in de ogen van de reizigers de minst veilige plek van het volledige vervoernet. 41 % voelt er zich dan onveilig. 38 % voelt zich ’s avonds ook onveilig in de metrostellen.
- Extra uitleg over De Lijn! Klik hier en Klik hier.
- Extra uitleg over de TEC! Klik hier en Klik hier.
- Extra uitleg over de MIVB! Klik hier en Klik hier.
EUROPEES HOGESNELHEIDSNETWERK
Spoorlijnen in Nederland
Extra uitleg over de Nederlandse spoorlijnen. Klik hier.
Spoorlijnen in België
Extra uitleg over de Belgische spoorlijnen. Klik hier.
Bestudeer eerst bovenstaande cursus.
IN ONDERSTAANDE GEGEVENS STAAN ER VAAK HYPERLINKS. KLIK ER OP EN LEES OOK DIE TEKSTEN.
ER WORDEN DAAR VRAGEN OVER GESTELD.
Antwoorden te halen uit bovenstaande gegevens. Selecteer het antwoord dat je het meest juist lijkt en/of vul in.
MEN KAN DE OEFENING OOK OPNIEUW MAKEN, DOOR MET DE RECHTERMUISTOETS OP HET SCHERM TE KLIKKEN EN DAN, INDIEN HET WOORD ER STAAT, IN HET GEOPENDE VENSTER TE KLIKKEN OP "VERNIEUWEN"
IN ONDERSTAANDE GEGEVENS STAAN ER VAAK HYPERLINKS. KLIK ER OP EN LEES OOK DIE TEKSTEN.
ER WORDEN DAAR VRAGEN OVER GESTELD.
Antwoorden te halen uit bovenstaande gegevens. Selecteer het antwoord dat je het meest juist lijkt en/of vul in.
MEN KAN DE OEFENING OOK OPNIEUW MAKEN, DOOR MET DE RECHTERMUISTOETS OP HET SCHERM TE KLIKKEN EN DAN, INDIEN HET WOORD ER STAAT, IN HET GEOPENDE VENSTER TE KLIKKEN OP "VERNIEUWEN"